Selain daripada belajar
pelbagai kaedah pedagogi (mengajar)
kadang-kala kita harus juga memahami pelanggan (murid) jika sesuatu perkara yang diajar berulang kali tidak
mencapai objektif yang dikehendaki. Pengalaman sebagai guru PJ mengesan
kesalahan penggunaan perkataan “putus”
di kalangan murid. Jika seseorang murid itu terseliuh kaki atau patah kaki
janganlah berasa terkejut jika ada murid datang berjumpa anda dan mengatakan
rakan mereka “putus” kaki. Masalah
ini terjadi berkemungkinan tiada kosa kata patah
dalam perbendeharaan mereka.
Jika mereka mengalami luka, hanya perkataan "pedas" yang keluar daripada mulut mereka iaitu menggambarkan rasa pedih. Logiknya dari segi bahasa perkataan pedas itu yang paling dekat dengan perkataan pedih (sakit+panas).
Juga jangan sesekali
marahkan pelanggan yang tidak datang latihan sukan kerana mereka memberikan alasan
“emak saya tidak suruh”. Bukannya mereka bermaksud kurang ajar (perspektif kita: emak saya tidak suruh
kenapa pula saya perlu datang) dengan kita tetapi maksud mereka sebenarnya
ialah “emak saya melarang”.
Perkataan rosak amat jarang sekali digunakan bagi menggambarkan sesuatu benda fizikal, mereka lebih suka menggunakan perkataan "jahat" kata sifat bagi manusia. Sebagai contoh "kerusi itu jahat" membawa makna kerusi itu rosak yang sebenarnya.
Sistem pernomboran
daripada 12-19 adalah yang paling sukar diajar dalam bentuk penulisan angka.
Kebiasaannya mereka akan menulis secara terbalik iaitu 11, 21, 31, 41, 51, 61,
71, 81, 91, 20. Ini berlaku apabila mereka menulis mengikut susunan lafaz nombor
tersebut dalam Bahasa Melayu atau Bahasa Inggeris iaitu:-
Dua belas
Twelve
2 11
Tiga belas
Thirteen
3 11
Empat belas
Fourteen
4 11
Namun jika kita dapat
memahamkan konsep nombor dalam bahasa mereka keadaan lebih mudah kerana lafaz
nombor mereka mengikut urutan iatu:-
Puan Deguah (Kejaman)
Poeng Leguah (Lahanan)
Pulu Duwak (Kayan)
Puluk Due (Kenyah)
Puluen Duo (Punan)
Semeheng Due (Bidayuh)
10 2
Puan Tedauh (Kejaman)
Poeng Tedul (Lahanan)
Pulu Telok (Kayan)
Puluk Telu (Kenyah)
Puluen Tolu (Punan)
Semeheng Taruh (Bidayuh)
10 3
Puan Pat (Kejaman)
Poeng Epat (Lahanan)
Pulu Pat (Kayan)
Puluk Pat (Kenyah)
Puluen Pat (Punan)
Semeheng Empat (Bidayuh)
10 4
Penjodoh bilangan juga
antara perkara yang agak sukar diajar, ini dapat dikesan apabila kuiz diadakan
ramai murid menjawab penjodoh bilangan untuk buah epal adalah buah. Kesukaran
dikesan apabila tidak terdapat penjodoh bilangan dalam sesetengah bahasa di
sini (Sarawak). Untuk lebih memahamkan mereka haruslah diberi contoh satu ayat
dalam Bahasa Melayu kemudian diterjemahkan dalam bahasa mereka. Sebagai
contoh:-
Bapa saya membeli
sebiji buah epal.
Apai akau meli ja epal. (Kejaman)
Apa yang penting ialah
murid harus difahamkan terdapat beberapa struktur dalam Bahasa Melayu yang
tidak menyamai dalam bahasa mereka. Jika terdapat kesalahan haruslah ditegur
seberapa segera dan berhemah.