Empangan Bakun

Perjalanan ke Empangan Bakun melalui Jeram Menjawah sangat sukar kerana hujan turun dengan lebatnya semalam. Dua perahu yang boleh memuatkan 14 orang menghadapi saat-saat mencemaskan apabila melanggar balak hanyut yang tiba-tiba timbul di permukaan jeram. Setibanya di Pengkalan Bangu kami di sambut oleh pihak pengurusan dengan menaiki bas ke pejabat yang terletak kira-kira satu kilometer. Setelah taklimat selama hampir satu jam kami dibawa melawat sekitar empangan dimana ia bermula.

Empangan Bakun terletak di Sungai Murum (sekitar Batang Balui atau hulu Batang Rajang), jauhnya dari Bandar Bintulu kira-kira 185 km dan jauh dari Bandar Miri ialah kira-kira 300 km (jalan darat) serta dari Long Segaham kira-kira 50 minit menggunakan jalan air. Empangan ini adalah daripada jenis Concrete Face Rockfield Dam (CFRD) yang mempunyai ketinggian 205 merupakan kedua di dunia selepas empangan Shibiyanu China (223 meter).
Empangan ini mengumpul air dari kawasan tadahan yang besar (14,750 km persegi) iaitu sebesar negeri Kelantan yang mengambil keluasan 11% negeri Sarawak (selepas ini kawasan ini akan menjadi kawasan hutan simpan). Empangan ini cuma akan berfungsi bila ia berjaya mewujudkan sebuah tasik sebesar Singapura (695 km persegi) untuk menyalurkan air kepada 8 terowong bagi menggerakkan 8 buah turbin sebelum ia menjadi kuasa mentah untuk sampai ke transformer dan terus ke lapangan suis.
Banyak persoalan yang timbul akibat pembinaan empangan ini seperti keadaan penduduk asal di sini, tahap keselamatan, kesan kepada nelayan dan kepada ekosistem setempat. Semua penduduk yang terkena dengan kawasan tadahan sudah dipindahkan ke kawasan yang berhampiran iaitu di Sg. Asap dengan infrastruktur yang lengkap dan ada yang sudah menerima imbuhan serta ada juga kes-kes yang masih dalam mahkamah.

Dari segi tahap keselamatan dikatakan walaupun ia dilanggar oleh kapal terbang ia masih kukuh di situ dan mempunyai jangka hayat hingga seribu tahun (dengan izin Allah) rasanya perancangan ini mengikut style semasa era Tun Dr. Mahathir. Namun jika air dari takat minimum 195 meter melebihi takat maksimum 228 meter, air akan dilepaskan dan sudah pasti ia masih tidak dapat melawan kehendak Allah dalam soal banjir.

Dari segi kesan kepada kehidupan nelayan tidaklah sungai menjadi kering kerana mereka terpaksa melepaskan air mengikut piawai yang ditentukan dan sudah tentu air akan keluar daripada 8 buah turbin mengalir turun ke Batang Rajang.

Kesan kepada ekosistem sudah tentu banyak kerana walaupun mereka telah memindahkan pokok-pokok berharga ke kawasan lain dan akan memindahkan binatang apabila air bertakung secara berperingkat-peringkat (binatang akan lari ke kawasan tinggi apabila habitatnya terancam). Begitu juga pembersihan biomas secara minima dimana kawasan tebing pendaratan bot sepanjang tasik sebenarnya memusnahkan sedikit ekosistem namun itulah harga sebuah pembangunan.

-

Apapun kita harus melihat secara positif bagaimana 8 unit transformer dapat membekalkan kuasa elektrik kepada penduduk Sarawak dan akan datang ke Semenanjung (bekalan ke Semenanjung melalui Kuching-Johor masih dalam proses kerana gangguan [tuntutan] oleh Kerajaan Indonesia kononnya kabel bawah laut melalui perairannya.).